Trong nuôi tôm, việc cung cấp đủ Oxy trong suốt vụ nuôi là một tiêu chí rất quan trọng, thuộc vào nhóm các yếu tố cần quan tâm hàng đầu. Hàm lượng Oxy thấp có thể dẫn đến nhiều khó khăn và làm vụ nuôi khó thành công hơn.

Oxy hoà tan là gì

Oxy hòa tan gọi tắt là DO(dissolved Oxygen), là lượng dưỡng khí oxy hòa tan trong nước. Nói một cách khác, Oxy hòa tan là sự hiện diện của các phân tử O2 tự do trong nước. Nó cung cấp dưỡng khí cho các sinh vật sống dưới nước như: tôm, cá, các loài rong rêu, tảo hay sinh vật phù du khác.

Oxy hoà tan rất cần thiết cho sự sinh trường và phát triển của các loài sinh vật sống dưới nước. Trong quá trình nuôi tôm, ngoài quan tâm về độ pH trong ao nuôi tôm, nồng độ NH3 trong ao nuôi tôm,… yếu tố Oxy cũng cần được quan tâm và thường xuyên đo lường đánh giá.

Oxy hoà tan trong ao nuôi tôm bao nhiêu là đủ

Khi đánh giá hàm lượng Oxy trong ao nuôi tôm, cần chú ý đến loại tôm nuôi cũng như mật độ thả tôm. Để đảm bảo tôm phát triển và khoẻ mạnh, bà con nên đảm bảo ao nuôi có hàm lượng Oxy như sau:

• Tối thiểu ở mức 4,0 – 5,0 mg/l: Ở mức này tôm phát triển bình thường nhưng với điều kiện mật độ tôm không quá dày.
• Tốt nhất ở mức >5 mg/l. Nếu được 6 mg/l trở lên thì càng tốt
• Nếu có dùng men vi sinh và mật đường thì tối thiểu là 5,5 mg/l

Hàm lượng Oxy hoà tan càng cao thì tỷ lệ sống của tôm càng cao. Lượng Oxy càng thấp thì càng dễ phát sinh các khí độc.

Tác hại khi hàm lượng Oxy trong ao nuôi tôm thấp

Khi hàm lượng Oxy thấp, tôm sẽ ăn ít hoặc chậm và dẫn đến dư thừa thức ăn trong ao. Điều này làm biến đổi các yếu tố chất lượng nước, tích tụ khí độc NH3 (Xem thêm về Tác hại của khí NH3 trong ao nuôi tôm). Các yếu tố này sẽ tác động ngược lại tôm và làm cho chúng yếu dần đi và dễ nhiễm các loại bệnh do vi khuẩn gây ra.

Ngoài ra, việc có hàm lượng Oxy trong ao nuôi thấp cũng làm cho tỷ lệ sống của tôm thấp, chậm tăng trưởng và hệ số thức ăn cao. Từ đó làm tăng chi phí, thời gian nuôi vụ tôm kéo dài và kéo theo những khó khăn khác.

Triệu chứng dễ nhận thấy nhất khi tôm bị thiếu Oxy đó là tình trạng nổi đầu vào sáng sớm hoặc cũng có thể là các thời điểm khác trong ngày, tôm kéo thành đàn tấp lại vào ban đêm. Lúc này hàm lượng Oxy đang dưới 02 ppm.

Khi hàm lượng Oxy trong ao ở mức 02 – 03 ppm, tôm không có hiện tượng nổi đầu nhưng nuôi rất chậm lớnvà có dấu hiệu đục cơ. Phần cơ vị đục ở vùng bụng, trên các cặp chân bơi hoặc cơ thịt bị đục, không trong sáng như tôm thường.

Tôm nổi đầu – biểu hiện hàm lượng oxy trong ao nuôi tôm thấp

Cách đo Oxy hoà tan trong ao nuôi tôm

Để đo lượng Oxy hoà tan trong ao nuôi tôm, có thể thử 3 phương pháp sau đây:

• Phương pháp dùng hóa chất và thuốc thử đo DO: sử dụng một số các chất hóa học và dựa vào các phản ứng hóa học của chúng với mẫu nước để xác định được lượng oxy trong mẫu.
• Phương pháp dùng điện cực đo DO: xác định hàm lượng oxy hòa tan trong nước bằng các đầu đo điện cực thông minh. Các điện cực này hoạt động dựa trên nguyên lý khi oxy khuyếch tán qua màng vào cực âm sẽ tạo ra dòng điện chạy qua cáp, dòng điện này tỉ lệ với oxy đi qua màng và lớp điện phân.
• Phương pháp đo DO bằng máy đo: Hiện nay, có rất nhiều loại máy hoặc bộ test kit Oxy dùng để xác định hàm lượng oxy hòa tan được người dùng sử dụng. Phương pháp này thực hiện được ngay, cho kết quả nhanh chóng và có thể làm ngay tại ao nuôi nên hiện đang phổ biến nhất.

Các cách bổ sung Oxy cho ao nuôi tôm

Sử dụng quạt khí – cách bổ sung Oxy cho ao nuôi tôm

Tăng cường lượng tảo cho ao nuôi ở mức tương đối vì tảo là nguồn cung cấp oxy chủ yếu cho ao nhờ quá trình quang hợp. Tảo phát triển mạnh hay yếu phụ thuộc vào hàm lượng dinh dưỡng trong nước. Để duy trì và ổn định số lượng tảo trong nước, cần sử dụng các chất gây màu nước và các chế phẩm sinh học cho tôm khác.

Thả mật độ cá vừa phải và mực độ nước cũng ở mức vừa phải 1,2 – 1,3m. Nếu mực nước sâu hơn 1,3m thì phải tăng cường oxy đáy.

Sử dụng các thiết bị bổ sung Oxy: quạt Oxy, sục khí, quạt tạo dòng chảy. Nên tăng cường quạt ban đêm, chạy quạt trước khi cho tôm ăn (nên cho chạy quạt trước 1 giờ)

Sử dụng chế phẩm sinh học bổ sung Oxy dạng viên hoặc dạng bột giúp cung cấp tức thời hàm lượng Oxy trong nước.

Quản lý tốt lượng thức ăn cho tôm, không để tình trạng dư thừa thức ăn.